औरंगाबादेत जेम्स वेब स्पेस टेलीस्कोप मिररची देशातील एकमेव प्रतिकृती.

आज ‘नासा’च्या जेम्स वेब अंतराळ दुर्बीणीचे थेट प्रक्षेपण” एमजीएम खगोल अंतराळ विज्ञान केंद्रातर्फ पाहण्याची व्यवस्था

अमेरिकेच्या नासा संस्थेकडून “जेम्स वेब स्पेस टेलिस्कोप” अंतराळात पाठवण्यात येणार आहे. विश्व उत्पत्तीच्या अद्भूत व गूढ संकल्पनांचा शोध घेण्यासाठी आंतरराष्ट्रीय स्तरावर खगोल शास्त्रज्ञ व अभ्यासकांसाठी अत्यंत मार्गदर्शक व एक मोलाचा टप्पा ठरणार तर आहे. या अंतराळ दुर्बिणीच्या माध्यमातून आगामी दशकात खगोल अंतराळ संशोधनात मोलाची भर पडणार आहे.  या निमीत्त औरंगाबाद शहरातील महात्मा गांधी मिशनचे  एपीजे अब्दुल कलाम खगोलअंतराळ विज्ञान केंद्र व क्लब मध्ये “जेम्स वेब स्पेस टेलिस्कोप”ची प्रतिकृती, माहिती फलक व त्याच्या भव्य अशा आरशाचे (१६ फुट रुंद x २० फुट उंची) आकार असलेला सेल्फी पॉ‌‌‍ईंट उभारण्यात आला असून  त्याचे लोकार्पण-उद्घाटन तसेच जेम्स वेब स्पेस टेलीस्कोपच्या पेपर किटचे अनावरण  मा.श्री. अंकुशरावजी कदम, कुलपती एमजीएम विद्यापीठ व मा. श्री आशिष गाडेकर -कुलसचिव, एमजीएम विद्यापीठ या  मान्यवरांच्या शुभ हस्ते आज सकाळी शुक्रवार, दि. २४ डिसें. २०२१ रोजी सकाळी १०:३० वाजता संपन्न  झाले.
यावेळेस विज्ञान केंद्र संचालक श्रीनिवास औंधकर यांनी येत्या काळात जेम्स वेब अंतराळ दुर्बीणीतुन प्राप्त होणाऱ्या खगोलशास्त्रीय माहितीचा खजिना समोर ठेवला.

यावेळी जेम्स वेब व हबल स्पेस टेलीस्कोप या दोन दुर्बीणीमध्ये वापरण्यात आलेल्या आरशांची मुळ आकाराची प्रतिकृती विज्ञान केंद्र परिसरात उभारण्यात आली असून आपल्याला यांच्या बाजुला उभे राहून फोटो काढण्याची संधी मिळणार आहे.
अशा प्रकारची ही आपल्या देशातील पहिलीच प्रतिकृती असुन ह्या सेल्फी पाॅईंट सोबत माहिती ही असल्याने नक्कीच सर्वाना आवडेल असा अभिप्राय मान्यवरांनी यावेळेस व्यक्त केला.

या प्रसंगी प्राचार्य बी. एम पाटील, श्री. लाला राजपुत, डाॅ. समीना पठाण,  निलेश हारदे, सौ. रुपाली औंधकर, शहरातील विज्ञान प्रेमी नागरिकांची उपस्थिती होती. कार्यक्रमाचे संचालन अशोक क्षीरसागर व योगेश साळी, सिध्देश औंधकर,  हरिष केवारे, शिवम बुधे यांनी सहकार्य केले.

आज थेट प्रक्षेपण पहायला मिळणार

अमेरिकन अंतराळ संस्था ‘नासा’, युरोपियन स्पेस एजन्सी तसेच कॅनडा स्पेस एजन्सी यांच्या वतीने शुक्रवार दि. २५ डिसेंबर २०२१ रोजी “जेम्स वेब स्पेस टेलिस्कोप” ही अत्याधुनिक अंतराळ दुर्बीण पृथ्वीवरून अंतराळात पाठवण्यात येणार आहे.
अर्थातच या महत्वपूर्ण घटनेचे साक्षीदार होता यावे या अनुषंगाने औरंगाबाद शहरातील विज्ञान व खगोल प्रेमी नागरिकांसाठी महात्मा गांधी मिशनचे  एपीजे अब्दुल कलाम खगोलअंतराळ विज्ञान केंद्र व क्लब तर्फे जेम्स वेब अंतराळ दुर्बीणीचे थेट प्रक्षेपण पाहण्याची व्यवस्था करण्यात आली आहे. एमजीएम जेएनईसी परिसरातील आईनस्टाईन सभागृहात सायंकाळी चार पासून हे प्रक्षेपण पहाता येईल. हा कार्यक्रम नि:शुल्क दाखवण्यात येणार आहे. यावेळेस विचारण्यात येणाऱ्या शंकांचे समाधान केले जाणार आहे.

विविध उपक्रमांचे आयोजन

तसेच शालेय विद्यार्थ्यांच्या खगोल वैज्ञानिक सृजनशीलतेला (Creativity) प्रोत्साहन मिळावे या उद्देशाने दि. २६ डिसें. (रविवार) रोजी पूर्व प्राथमिक ( इयत्ता १ ली ते ४ थी ) विभागातील शालेय विद्यार्थ्यांसाठी रंग भरण व चित्रकला तर  प्राथमिक ( इयत्ता ५ वी ते ७ वी ) व माध्यमिक (इयत्ता ८ वी ते १० वी) विभागातील शालेय विद्यार्थ्यांसाठी चित्रकला, निबंधलेखन व “जेम्स वेब स्पेस टेलिस्कोप” पेपर मॉडेल कार्यशाळा असे विविध उपक्रम आयोजित करण्यात आले आहेत.

दिनांक २६ डिसेंबर (रविवार) रोजी सायंकाळी साडेचार वाजता एमजीएम जेएनईसीच्या आईनस्टाईन हाॅल मध्ये या जेम्स वेब स्पेस टेलीस्कोप महोत्सवाचा समारोप होणार आहे. स्पर्धेतील विजेत्यांना बक्षिसे दिल्या जातील, दुर्बिणीबद्दल पीपीटी द्वारे माहिती व  ‘नासा’ कडून प्राप्त माहितीपट ही दाखविण्यात येणार आहे.

या महोत्सवात सहभागी होण्यासाठी मोबाईल व्हाटसअप क्र. ९८५००८०५७७ यावर पुर्वनोंदनी करणे आवश्यक आहे. या महोत्सवात सहभागी होण्याचे आवाहन श्रीनिवास औंधकर, संचालक, एमजीएम एपीजे अब्दुल कलाम खगोलअंतराळ विज्ञान केंद्र व क्लब, औरंगाबाद यांनी केले आहे.
Covid-19 संसर्ग प्रतिबंधक सुरक्षा नियमांतर्गत, सदर उपक्रमा दरम्यान सहभागी विद्यार्थ्यां मध्ये सुरक्षित अंतर, फेस मास्क, सँनिटायझर द्वारे हात स्वच्छता या नियमांचे पालन करणे सक्तीचे असेल.

– श्रीनिवास औंधकर
संचालक,एमजीएम एपीजे अब्दुल कलाम खगोलअंतराळ विज्ञान केंद्र व क्लब, औरंगाबाद

औरंगाबाद शहराला ढगफुटी पावसाने झोडपले, शहरातील सखल भागात मोठ्या नुकसानीची शक्यता

आज दिनांक ०७ सप्टेंबर २०२१ रोजी रोजी औरंगाबाद शहरावर  सायंकाळी ०७:१० ला सुरू झालेल्या मुसळधार पावसाने पुढील दोन तीन मिनीटात, म्हणजे ०७:१२ वाजण्याच्या दरम्यान अतिशय रौद्र रूप धारण केले व ०८:१० या एका तासाच्या कालावधीत ढगफूटी पेक्षा जास्त वेगाने पाऊस झाला. सुरुवातीच्या तीस मिनीटाच्या काळात ( ०७:४० पर्यंत) पाऊस पड़ण्याचा  सरासरी  वेग हा १६६.७५ मीमी हा नोंदला गेला व या तीस मिनिटांच्या कालावधीत ५६.२ मी.मी पावसाची नोंद झाली. म्हणजेच औरंगाबाद शहरावर ढगफुटी पेक्षा  वेगाने झोडपून काढले  (ताशी शंभर मी. मी. किंवा जास्त पाऊस झाल्यास ढगफुटी म्हंटली जाते)
रात्री ०७:४० नंतर पावसाच वेग थोडा कमी होत गेला, ०७:५० पर्यंत सरासरी ८६.९ मी मी वेग होता व नंतर ०८:१० पर्यंत तो कमी होत ५३.२४ मीमी प्रति तास पावसाचा वेग राहिला
तर सायंकाळी ०७:१० ते ०८:१० या एका तासात  ८७.६  मी. मी. औरंगाबाद शहरात पावसाची नोंद झाली

श्रीनिवास एस औंधकर
संचालक ,
एमजीएम एपीजे अब्दुल कलाम खगोल अंतराळ विज्ञान केंद्र व क्लब

माझा उल्लेख साहेब नको, डॉ. कराड इतकाच पुरेसा आहे. आपण सर्वजण मिळून काम केले तरच औरंगाबादसाठी ठोस काम करता येणार आहे, असे आवाहन केंद्रीय राज्य अर्थमंत्री डॉ. भागवत कराड यांनी केले. ते हॉटेल रामा इंटरनॅशनल येथे विविध संस्थांतर्फे आयोजित चर्चासत्रात रविवारी (ता. २२) बोलत होते.

पुढे बोलताना डॉ. कराड म्हणाले की, आता फक्त ९३५ दिवस हातात शिल्लक आहे. फक्त मागण्या करण्याऐवजी मागण्या पूर्ण करून घेण्यासाठी सर्वांनी मिळून प्रोजेक्ट रिपोर्ट सादर करावा. ज्यामुळे पाठपुरावा करणे सोप्पे होईल. आताच औरंगाबाद फर्स्टच्या पुढाकाराने हवामानाच्या रडारासाठी पाठपुरावा करून मंजूर करून घेतला. यामुळे शहरापासून ५०० किलोमीटर अंतरावर हवामानाचा अंदाज घेतला जाऊ शकतो. यापद्धतीने जी कामे असतील ती योग्य पध्दतीने अहवाल सादर करून करता येतील. आजवर पीएनजी गॅस आणि इंडियन ऑइल डेपो, चिकलठाणा येथे पिटलाईन मंजूर करून घेतले, औरंगाबाद पुणे रेल्वेचे सर्वेक्षण, मनमाड ते नांदेड रेल्वे विद्युतीकरण पाठपुरावा, विभागीय जेरीयाट्रीक सेंटरची मागणी, एम्स हॉस्पिटलची मागणी, कन्व्हेन्शन सेंटरची मागणी आणि मोठ्या आयटी पार्क साठी मागणी केलेली आहे. त्यासह पायाभूत सुविधा, उद्योग, व्यापार, रेल्वे आणि इतर विकास करण्यासाठी कटिबद्ध आहे. इथून पुढे एक एक दिवस महत्वाचा आहे. त्यामुळे या प्रत्येक दिवसांत शहर आणि जिल्ह्याच्या पदरात योजना आणण्याची जबाबदारी माझ्याप्रमाणे आपली सर्वांची आहे.

यावेळी व्यासपीठावर केंद्रीय राज्य अर्थमंत्री डॉ. भागवत कराड यांच्यासह आमदार हरिभाऊ बागडे, आमदार अतुल सावे, औरंगाबाद फर्स्टचे अध्यक्ष प्रीतिश चॅटर्जी, सीआयआयचे अध्यक्ष रमण आचगावकार, सीएमआयएचे अध्यक्ष शिवप्रसाद जाजू, मासीआचे अध्यक्ष नारायण पवार आणि औरंगाबाद जिल्हा व्यापारी महासंघ जगन्नाथ काळे यांची प्रमुख उपस्थिती होती.

आपल्या प्रस्तावनेत औरंगाबाद फर्स्टचे अध्यक्ष प्रीतिश चॅटर्जी म्हणाले की, आतापर्यंत औरंगाबाद चा विकास करण्यात डॉ. रफिक झकेरीया यांचे नाव आवर्जून घेतले जाते. आता त्यांच्यासह डॉ. भागवत कराड यांचे नाव निश्चितच भविष्यात घेतले जाईल. औरंगाबाद फर्स्टच्या पुढाकाराने पुढील ३० वर्षाच्या विकासाची ब्लु प्रिंट तयार करण्यात येईल. त्यात प्रामुख्याने उद्योग, पर्यटन, शिक्षण, आरोग्य, पायाभूत सुविधा आणि पर्यावरण या सहा घटकांवर भर दिला जाईल.

आमदार अतुल सावे म्हणाले की, केंद्रीय राज्य अर्थमंत्री डॉ. कराड यांनीऑरीकमध्ये दोन आयटी पार्क येण्यासाठी पाठपुरावा करावा आणि ऑरीकमध्ये ऑटोमोबाईल क्षेत्रातील अँकर प्रोजेक्ट आणावा, अशी मागणी केली. आमदार हरिभाऊ बागडे म्हणाले की, डॉ. भागवत कराड यांनी जिल्ह्यातील उद्योग आणि व्यापाराला बळकटी द्यावी.

यावेळी उद्योजक राम भोगले, मानसिंग पवार, ऋषी बागला, मुकुंद भोगले, रणजित कक्कड, रितेश मिश्रा, सुनील रायथठ्ठा, रवींद्र कोंडेकर, जसवंत सिंग राजपूत, रसदीपसिंग चावला, प्रशांत देशपांडे, आशिष गर्दे, रमेश नागपाल आदींची प्रमुख उपस्थिती होती. कार्यक्रमाचे सूत्रसंचालन प्रसाद यांनी केले. आभार सीएमआयएचे अध्यक्ष शिवप्रसाद जाजू यांनी मानले. कार्यक्रमाची सांगता राष्ट्रगीताने झाली.
—
या संस्थाचाही सहभाग

मॅजिक, एआयएसए, एआयसीए, एमसीटीसी, क्रेडाई, सीएएमएआयटी, पर्यटन, औरंगाबाद गुड्स ट्रान्सपोर्ट, सराफा, कपडा आदींसह विविध संस्थाच्या प्रतिनिधींची उपस्थिती होती.
—
सगळ्या संस्थांतर्फे विविध मागण्या

यावेळी संस्थांतर्फे विविध मागण्या केंद्रीय राज्य अर्थमंत्री डॉ. भागवत कराड यांच्याकडे करण्यात आल्या. त्यात प्रामुख्याने ऑरीकचे जागतिक स्तरावर मार्केटिंग करून अँकर प्रोजेक्ट आणणे, बिडकीन येथील मेडिसिन पार्कचे काम सुरू करणे, डिफेन्स क्लस्टर कार्यान्वित करणे, माईस डेस्टिनेशन करिता प्रोत्साहन देणे, इंडियन इन्स्टिट्यूट ऑफ बँकिंग, स्कुल ऑफ प्लॅनिंग अँड आर्किटेक्ट सुरू करणे, आयआयटी, एम्स हॉस्पिटल, रेल्वे मार्गाचे विद्युतीकरण आणि मराठवाडा वॉटर ग्रीड आदी मागण्या करण्यात आल्या. सर्वात शेवटी प्रश्नोत्तरे झाली. यात उपस्थितांनी विचारलेल्या प्रश्नांना डॉ. कराड यांनी दिलखुलासपणे उत्तरे दिली.